Bruinisse

Bruinisse is een dorp in het uiterste oosten van de gemeente Schouwen-Duiveland. Vroeger werd het ook wel als Bruynisse geschreven. De inwoners spreken over Brunisse of ook wel de veelvuldig gebruikte afkorting Bru of zelfs Republiek Bru. Bruinisse telt ca. 4.000 inwoners. Het dorp telt relatief veel kinderen.

Bruinisse is aan het eind van de 15de eeuw in opdracht van Anna van Bourgondië gesticht nadat dit deel van Schouwen-Duiveland omdijkt werd. Bruinisse is het enige zogenoemde voorstraatdorp op Schouwen-Duiveland.  Deze voorstraat, de Oudestraat, loopt van het kerkplein naar de haven. Smalle straatjes, die allemaal uit lijken te komen op Oudestraat en de dijk, geven Bruinisse een speciaal karakter.

Maria Magdalena Stavenisse

Maria Magdalena Stavenisse (1700-1783) was ambachtsvrouw van Bruinisse. Ze erfde de heerlijkheid in 1765 van haar echtgenoot Jacob de Witte van Elkerzee. Ze woonde in Zierikzee en had een buitenverblijf in Bru waar ze ook is overleden. Ze had het niet makkelijk als ambachtsvrouw. Onder haar bewind brak het mosseloproer uit. Zij bleef tegen de zin van de Staten van Zeeland, achter haar bewoners staan, de zaak bleef bij het oude en door haar optreden keerde de rust terug.
Op het inzetje is deze charmante adellijke dame ongeveer 26 jaar oud.

Schorren is de naam die men gaf aan begroeide buitendijkse landaanwas welke bij gemiddeld hoogwater niet meer onderloopt. Alleen bij erg hoge waterstanden komen ze nog blank te staan.
De schorren aan de oostpunt van het toenmalige Duiveland werden in 1468 ingedijkt. Op die plaats ontstond een dorp dat aanvankelijk Oost-Duiveland werd genoemd. Later kreeg het een van oorsprong oudere naam; Bruinisse. “Nisse” is hierbij een ander woord voor landtong. Over “Bruin” zijn de meningen verdeeld. Het kan zijn dat de naam is ontleend aan een persoon. Ook wordt gedacht dat het een verwijzing is naar de bruine kleur van de schorren.

Vissers- en landbouwgemeente

Het dorp staat bekend als een vissers- en landbouwgemeente. Hoewel de landbouw een belangrijke plaats inneemt in de economie van Bruinisse, is het toch voornamelijk bekend van de visserij. Meer speciaal de mosselvisserij.
Bruinisse is een echt vissersdorp vol stoere zeebonken. Hier was de mosselkweek en de visserij een belangrijke bron van inkomsten. De mossel, een Zeeuws product, wordt al sinds eeuwen in de wateren rondom Bruinisse gekweekt. De vissersboten uit Bruinisse herken je in de haven aan de letters BRU op de boeg.
Door nieuwe regelgeving, andere economische belangen en verplaatsen en centraliseren van de handel is het aantal schepen sterk terug gelopen en heeft Yerseke een centrale plaats in de productie van de mossels ingenomen.

Eeuwenlang was de mosselkweek een belangrijk bron van inkomsten voor Bruinisse. Vroeger kon men het mosselzaad zelf nog winnen in het Grevelingenmeer. Na de sluiting van het Brouwershavense Gat in 1971 wordt het mosselzaad in de Oosterschelde en de Waddenzee gewonnen.
Elk jaar worden, in de derde week van juli, gedurende drie dagen de Visserijdagen gevierd. Dit is het grootste non-profit evenement van Schouwen-Duiveland.
Om aan te geven dat de mosselvangst zo belangrijk is voor Bruinisse, staat in de haven een grote sculptuur van een geopende mossel.

Bruinisse heeft haar eigen wapen. Dit werd op 31 juli 1817 bevestigd door de hoge raad van adel aan Bruinisse.
De officiële blazoenering van het wapen luidde: “Gegeerd van sabel en zilver van acht stukken, en chef van zilver beladen met een grasend hert van keel op een terras van synobel”.

In verstaanbaar Nederlands betekent dat dat de geren, symbool voor de schorren, zijn afgeleid van het wapen van Duiveland. Het hert is afkomstig uit het familiewapen van Paulus van Hertsbeke die in 1566 de heerlijkheid Bruinisse kocht. Dit familiewapen bevat een drinkend hert aan een beek. Bij de bevestiging van het wapen is per abuis het blauw van het water in het schildhoofd weggelaten en een groene weide ingekleurd. Sindsdien is een grazend hert afgebeeld.

De oorlog ging niet ongemerkt voorbij aan Bruinisse. De Duitsers bewaakten in 1943 het Scheldegebied zorgvuldig omdat ze er een landing van de Engelsen vreesden. De Engelsen vielen het Zijpe steeds aan omdat zich daar Duitse wachtposten bevonden. Bruinisse lag in de frontlinie en werd heftig beschoten.
De Duitsers gaven bevel tot evacuatie van de bevolking, want Schouwen-Duiveland werd onder water gezet. Op 12 februari 1944 werd Bruinisse geïnundeerd. Het hele dorp werd geëvacueerd

Tot overmaat van ramp werd het dorp op 5 januari 1945 getroffen door een geallieerd bombardement vanaf St. Philipsland. Hierbij gingen tientallen woningen verloren. Ook de Jacobus de Minderekerk uit 1467 werd verwoest en de korenmolen de Zwaluw uit 1866 ging verloren. De molen Het Hert uit 1772 was, vanwege de strategische ligging in 1943 al gesloopt. In 1952 werd begonnen met de bouw van de nieuwe Visjeskerk. Door de ramp van 1953 kwam de bouw stil te liggen. Het duurde tot 1956 voor de kerk in gebruik kon worden genomen.

Bruinisse is een dorp dat alles in eigen huis heeft. Er zijn allerlei winkels zoals een supermarkt, drogisterij en slijterij. Er is een warme bakker, een winkel voor huishoudelijke benodigdheden, een ijssalon en een aantal leuke boetieks.
Aan kwalitatief goede restaurantjes, bruine cafeetjes en terrasjes is geen gebrek.

Het dorp is een schakel tussen het Grevelingenmeer en de Oosterschelde. Met name in de zomer is dat duidelijk te merken. Bij de sluis die de verbinding vormt tussen beide wateren is het een drukte van belang. De sluiswachterspost is tijdens de zomermaanden bezet. In de wintermaanden worden bruggen en sluizen van op afstand bediend.

Bruinisse is met openbaar vervoer goed te bereiken. Er lopen verschillende buslijnen naar Zierikzee, Goes en Oude-Tonge. Ook de Interliner tussen Rotterdam en Zierikzee heeft een halte in Bruinisse.
’s Ochtends en ’s middags zijn er directe busverbindingen met Goes en Middelharnis, waar veel van de jeugd van Bru naar school gaat.

Bruinisse telt drie lagere scholen. De openbare basisschool de Meerpaal wordt voornamelijk bezocht door leerlingen uit Bruinisse zelf. Maar er zijn ook een aantal leerlingen afkomstig uit andere dorpen. Gemiddeld telt deze school 140 leerlingen.
Verder is er de CBS Op Dreef, een school voor Protestants Christelijk Basisonderwijs.
Tenslotte is er nog de ds. Pieter van Dijkschool. Hier wordt les gegeven op basis van onderwijs op Gereformeerde Grondslag.

Het lijkt misschien wat overtrokken voor een klein plaatsje als Bruinisse, maar u dient zich wel te realiseren dat 31% van de bevolking van deze plaats jonger is dan 25 jaar. Misschien wel daardoor zijn er in Bruinisse veel sportverenigingen.
Aan de Oudendijk op enige afstand van het dorp, vind u de uiterst moderne 18-holesbaan van Golfclub Grevelingenhout.

Op het gebied van de gezondheidszorg is Bruinisse zelfvoorzienend. De huisartsenpraktijk wordt gerund door twee huisartsen: Dr. Van der Valk en Dr. Hagenaars.
De praktijk heeft haar eigen apotheek, zowel de praktijk als de apotheek zijn gevestigd in het pas geopende Medisch Centrum in het dorp.

Voor tandartsen kunt u terecht bij Mondzorg Bruinisse. Drie tandartsen en een mondhygiëniste staan klaar om uw gebit in prima conditie te houden.

Bruinisse beschikt over een goede fysiotherapiepraktijk waar iedere vorm van therapie kan worden verzorgd, zoals manuele, sport en oedeemfysiotherapie.
Daarnaast is er een kleine, maar leuke sportschool. Brufit is alle werkdagen geopend tot 21:00 uur, maar ook op zaterdag kunt u hier terecht.

Bruinisse ligt gunstig aan het water wat de mogelijkheden voor toeristen zeer ten goede komt. Het is een mooie omgeving om te fietsen, skeeleren, zeilen, surfen, golfen en wandelen. Het Grevelingenmeer is een voormalige zeearm van de Noordzee en nu het grootste zoutwatermeer van West Europa. Het zoutgehalte van het meer wordt op peil gehouden door de Brouwerssluis.
Een gebied met een oppervlakte van 13.872 ha. is aangemerkt als beschermd Natura 2000-gebied, een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden.

Bruinisse beschikt maar liefst over zeven havens. De jachthaven van Bruinisse is een van de grootste van Nederland. Er is hier een trailerhelling voor het te water laten van uw schip. In het oude Bruinisse is een onderhouds- en reparatiewerf.

Tegenover Bruinisse, aan de andere kant van de N59 is het vakantiepark Aqua Delta aangelegd. Dit vakantiepark is voor iedereen vrij toegankelijk. Het is voorzien van een overdekt zwembad, bowlingbanen, tennisbanen en een midgetgolfbaan. Hier kunt u fietsen huren en er zijn een aantal leuke restaurants. Er is een grote jachthaven van waaruit men vrij gemakkelijk de Oosterschelde of het Veerse meer kan bereiken.

Bruinisse is een heerlijke plaats om van een rustige vakantie te genieten. Ga het zelf eens ondervinden..